HINIKAYAT ni Navotas Representative Toby Tiangco ang House Committee on Appropriations na i-publish din sa official website ng House of Representatives ang budget ng Department of Public Works and Highways (DPWH) na inilaan sa mga proyektong inendorso ng mga party-list representatives.Ayon kay Tiangco, ito ay upang matiyak ang ganap na transparency at maiwasan ang umano’y fund manipulation scheme katulad ng mga nauugnay kay dating Ako Bicol party-list representative si Zaldy Co.“Halimbawa, sa 2025 budget, ang daming project na ininsert ni Zaldy Co na hindi naman nire-request ng kinatawan ng distrito,” pahayag niya.“Mahalagang makita ng taumbayan kung sino ang proponent ng project para malinaw, at kung alam ba ito ng district representative para walang turuan kapag may problema na ang project,” dagdag niya.Nauna nang nanawagan ang mambabatas na mailathala ang kabuuang budget ng DPWH bawat distrito ng kongreso sa ilalim ng 2026 House General Appropriations Bill (HGAB).Aniya, ang pagsasapubliko ng mga bilang na ito ay magpapakita na ang mga mambabatas ay walang itinatago at ang mga pondo ay naipamahagi nang maayos.Sinabi ni Tiangco na unang kumontra sa “small committee” insertions sa Kongreso, na bumoto siya ng “yes” para sa 2026 HGAB matapos kumpirmahin na sa wakas ay pinagtibay ang dalawang repormang matagal na niyang itinutulak ang pagbuwag sa small committee at ang pagharap sa mga indibidwal amendments sa plenary.Binigyang-diin ni Tiangco na ang pagsisiwalat ng mga alokasyon ng district at party-list DPWH ay magpapanumbalik ng tiwala ng publiko at mapipigilan ang “Zaldy Co-style” na pagmamanipula ng badyet sa mga proyektong imprastraktura na pinondohan ng gobyerno.“Kung may transparency sa lahat ng distrito at pati sa party-list allocations, mawawala ang espasyo para sa mga ‘Zaldy Co schemes’ na nagiging dahilan ng pagkawala ng tiwala ng taumbayan sa mga proyekto ng gobyerno,” pagtatapos niya. (Richard Mesa)

MATAGAL na dapat ginawa na alisin ang restrictions sa Statement of Assets, Liabilities and Net Worth (SALN) ng mga public officials.
Pahayag ito nina ACT Teachers Rep. Antonio Tinio, Kabataan Rep. Renee Louise Co at Gabriela Women’s Party Rep. Sarah Jane Elago matapos magdesisyon Office of the Ombudsman na alisin ang nasabing restrictions sa public access sa SALN.
Ayon sa mga mambabatas ng Makabayan bloc, kailangan itong gawin lalo na sa kuwestiyon sa yaman at korupsyong nagaganap.
Binaligtad nang ipinalabas na memorandum ni Ombudsman Jesus Crispin Remulla ang 2020 policy ni dating Ombudsman Samuel Martires, na naging daan para maging inaccessible ang saln publiko sa pamamagitan nang pagrerequire ng pagkuha ng consent mula sa SALN owners bago mabigyan ng kopya.
Isa anila itong hakbang para sa pagkakaroon ng transparency at accountability.
sinabi ng mga mambabatas na ilan taon na rin nilang hiniling ang pagbabalik ng public access sa SALNs.
“Ang SALN ay hindi pribadong dokumento—ito ay pampublikong rekord na dapat accessible sa lahat ng mamamayan,” ani Tinio.
Idinagdag pa nito na sinadya umano ng polisiya na mapagtakpan ang korup na opisyal mula sa pagbusisi ng publiko
“By requiring consent from the very officials whose wealth we wanted to examine, they essentially made SALNs secret documents. This was a betrayal of the Constitution and of the people’s right to information,” pahayag ni Tinio.
Sinabi naman ni Co na ang transparency ay hindi lamang tungkol sa papel at proseso kundi pagsisiguro na napapanagot ang mga public officials sa publiko.
“When officials hide their wealth, they hide their corruption. This policy change is a crucial tool in our fight for good governance,” ani Co.
Pahayag naman ni Elago na walang kahulugan ang access sa SALNs kung walang political will para habulin ang korup na opisyal.
“We welcome this policy change, but we challenge the Ombudsman and all relevant agencies to use these documents to investigate and prosecute those who have enriched themselves at the expense of the Filipino people,” sabi ni Elago.
Idinagdag nito na maraming tanong ang kailangang sagutin tulad ng kung papaano naging bilyonaryo ang mga opisyal na ang suweldo ay limitado o kung saan galing ang mga mansyon, luxury cars, at offshore accounts.
Naniniwala ito na SALN ang siyang starting point sa ganitong imbestigasyon.
(Vina de Guzman)

HINIMOK ni Caloocan City 2nd District Representative Edgar “Egay” Erice si Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na magpatawag ng special session ng Kongreso para mabilis na maipasa ang batas sa pagbibigay ng buong kapangyarihan sa pag-iimbestiga sa Independent Commission on Infrastructure (ICI).
Nag-ugat ang panawagang ito pagkatapos na ang mga kontratista na sina Sarah at Curlee Discaya ay naiulat na tumanggi na makipagtulungan sa imbestigasyon ng ICI.
Ayon kay Erice, ang ICI na nilikha lamang sa pamamagitan ng isang executive order ay kasalukuyang walang legal na awtoridad upang pilitin ang mga pribadong indibidwal at entity na lumahok sa imbestigasyon.
“Without a law, the commission is powerless and could become inutile. This refusal to cooperate will encourage others to do the same, undermining the credibility of the investigation and delaying justice in what may be the biggest public fund heist in Philippine history,” babala ni Erice.
Binigyang-diin ng mambabatas na tanging ang isang komisyon na nilikha ng isang batas ng Kongreso ang maaaring magpatawag ng sinumang indibidwal maging sa gobyerno o pribadong sektor at cite them in contempt ang mga ito kung tumanggi silang tumestigo o magsumite ng mga dokumento.
Binigyang-diin pa niya ang pangangailangan para sa kalayaan ng institusyon: “Under an executive order, the commission depends entirely on the President for funding and can be abolished at any time. A legislated commission, however, cannot be dissolved easily and will possess true independence.”
Hinikayat din ni Erice ang agarang pagkilos dahil sa pagkabahala nito na ang mga pangunahing indibidwal ay maaaring tumakas sa bansa o sirain ang crucial records.
“Witnesses and whistleblowers will lose confidence if the administration hesitates. The President must act decisively to prove his sincerity in bringing the perpetrators of this plunder to justice.” aniya.
Sinabi pa ni Erice na tanging ang matibay na batas lamang ang makakasigurado ng isang kapani-paniwala, malakas, at independent inquiry na may kakayahang magbunyag ng katotohanan at managot sa lahat ng mga sangkot sa di-umano’y mga anomalya sa imprastraktura. (Richard Mesa)